To, czego nikt nie widzi…

Jak wygląda praca ankietera i dlaczego warto brać udział w badaniach Urzędu Statystycznego? Warto się tego dowiedzieć.

– Nie rozumiem, dlaczego nie mogę uzyskać tych danych dla gmin? – usłyszałam ostatnio na spotkaniu. – A czy wie Pani, co musimy zrobić z naszej strony, żeby otrzymać te dane przynajmniej na poziomie województwa? – pytam i po chwili ciszy opowiadam o długiej drodze od danych pozyskanych od respondenta do informacji, które mogę przekazać odbiorcom.

Każde badanie, które nie opiera się na systemie sprawozdawczości, spoczywa na barkach ankieterów statystycznych. Każdorazowo, zależnie od wielkości próby, czyli wylosowanej liczby osób, których odpowiedzi dostarczą danych do dalszego przetworzenia, ankieterzy rocznie docierają do kilkudziesięciu tysięcy badanych. Często w rekordowo krótkim czasie, bo wyniki niektórych badań, poza danymi rocznymi, potrzebne są także w wariancie krótkookresowym np. miesięcznym.

Kim jest ankieter? To osoba będąca pracownikiem Urzędu Statystycznego. Jego praca zaczyna się od szkolenia. Abstrahując od kwestii przyuczenia – czasem w postaci kilkugodzinnych szkoleń, czasem samodzielnego przestudiowania zmieniającej się metodologii – na ankieterów czeka wiele trudności, z którymi będzie zmagał się samodzielnie: odnalezienie wylosowanych gospodarstw, domofony, nieprzychylność i podejrzliwość ludzi, zmienna pogoda, i… psy. Co ciekawe – to często one uniemożliwiają choćby rozmowę i wytłumaczenie celu wizyty.  Ale od początku…

W ramach statystyki publicznej przy pomocy pracy ankieterów przeprowadzane są badania m.in.: budżetów gospodarstw domowych, rolnicze (np.: pogłowia bydła, owiec
i drobiu oraz produkcji zwierzęcej, użytkowanie gruntów) czy badania cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych. Każde z tych badań (a także wiele innych) ma swoje miejsce  w programie badań statystycznych statystyki publicznej (PBSSP), gdzie znajdziemy informacje o biorących udział w badaniu, celu badania, terminach, a także o rodzaju wynikowych informacji statystycznych, które będą opracowane w oparciu o zebrane dane. Wszystko opisane i wyjaśnione.

Ankieter ma za zadanie dotrzeć do wylosowanych (na poziomie centralnym) jednostek np. gospodarstw domowych, rolnych lub sklepów i przeprowadzić badanie osobiście, bądź telefonicznie za pośrednictwem tzw. call center, dzięki któremu może umówić się z badanym na odpowiadający mu termin, co nie jest możliwe w przypadku wizyt osobistych.

Wizyty te wiążą się z przebyciem często dużych odległości, często z brakiem możliwości zastania respondentów w domach i nieufnością samych badanych. Gdy drzwi się otworzą – ankieter ma możliwość przedstawienia się, okazania legitymacji i upoważnienia oraz opowiedzenia o badaniu. Osoby otwierające drzwi często wykazują szacunek dla pracy ankietera i zrozumienie dla istotności badania, co niewątpliwie ułatwia mu pracę.

Następnym etapem jest pozyskanie danych, które będą podstawą wyliczania dalszych statystyk. Stąd tak ważne jest, by każdy respondent odpowiadał szczerze, a ankieter przeprowadzał wywiad rzetelnie i przy zachowaniu tajemnicy statystycznej, która jest bardzo istotnym elementem badań statystyki publicznej – informacje od respondentów są zbierane i przetwarzane w sposób zapewniający anonimowość.

Urząd Statystyczny w Bydgoszczy
Oprac. (ap)

9.07.2014